Faalangst kan een grote impact hebben op je leven. Het belemmert niet alleen je prestaties, maar kan ook je zelfvertrouwen en welzijn aantasten. Gelukkig is het mogelijk om faalangst te overwinnen. In dit artikel bespreken we wat faalangst precies is, hoe je het herkent en welke stappen je kunt nemen om ermee om te gaan.
Wat is faalangst?
Faalangst is een intense angst om te falen. Je bent bang om fouten te maken. Iedereen kan weleens te maken hebben met faalangst en dit kan voorkomen bij het geven van een presentatie, het maken van een toets, of zelfs in sociale situaties.
Mensen met faalangst voelen vaak een enorme druk om goed te presteren, wat leidt tot blokkades of het vermijden van uitdagingen. Hoewel gezonde spanning kan motiveren, is faalangst een verlammende vorm van angst die je groei belemmert.
Faalangst herkennen
Het herkennen van faalangst is essentieel om de juiste stappen te zetten. Typische symptomen zijn:
Fysieke symptomen van faalangst:
- hartkloppingen
- zweten
- misselijkheid
- droge mond
- hyperventilatie
- hoofdpijn
- slapeloosheid
Mentale symptomen van faalangst:
- negatieve gedachten, zoals “Ik kan dit niet”, “Iedereen ziet dat ik faal.” of “Ik kan er evengoed niet aan beginnen.”
- denken dat complimenten niet gemeend zijn
- het gevoel hebben dat anderen beter zijn
- laag zelfbeeld
- moeite met concentreren
- piekeren
Gedragsmatige symptomen van faalangst
- vermijdingsgedrag, zoals het uitstellen van opdrachten of het niet aangaan van uitdagingen.
- perfectionisme
- overmatig oefenen om zeker te zijn dat alles perfect gaat
- bevestiging vragen van anderen
Door deze signalen serieus te nemen, kun je beginnen met het aanpakken van de angst.
Soorten faalangst
Iedereen kan weleens last hebben van angst om te falen, maar wanneer deze faalangst op komt hangt af van persoon tot persoon.
Er zijn verschillende situaties waar faalangst kan optreden en deze kunnen worden verdeeld in drie soorten faalangst: sociale faalangst, motorische faalangst en cognitieve faalangst.
Cognitieve faalangst
Cognitieve faalangst kan optreden als je bang bent dat voor bepaalde situaties jouw kennis te beperkt is. Je bent bijvoorbeeld bang dat je te weinig hebt geleerd voor een examen of dat je te weinig weet om een taak te kunnen starten. Een bekend gevolg van cognitieve faalangst is een “black-out” tijdens een examen. De nervositeit en angst om te falen loopt zodanig hoog op dat je niet meer kan presteren.
Sociale faalangst
Deze vorm van faalangst kan ontstaan bij sociale interacties. Je bent bang om te worden afgewezen als je in contact komt met anderen of je bent bang dat anderen je zullen beoordelen of dat ze kritiek zullen hebben. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen bij een gesprek met iemand, het toespreken van groep of het geven van een conversie.
Motorische faalangst
Bij motorische faalangst heb je voornamelijk angst bij het uitvoeren van fysieke of motorische taken. Zo kan je angstig voelen tijdens het sporten, als je een brief moet ondertekenen of een creatieve opdracht als schilderen
Het type faalangst dat je ervaart, bepaalt vaak welke aanpak het meest effectief is.
Oorzaken van faalangst
Faalangst kan door verschillende factoren worden veroorzaakt, zoals:
Faalangst door opvoeding
Een strenge of perfectionistische opvoeding kan leiden tot een angst om niet aan verwachtingen te voldoen.
Faalangst door prestatiedrang
Je moet goede punten halen om school, goed presteren op je job, deadlines behalen,… Veel mensen ervaren veel druk en hierdoor kan angst om te falen of ondermaats te presteren ontstaan.
Faalangst door eerdere ervaringen
Negatieve ervaringen, zoals falen in het verleden of kritiek van anderen, kunnen een blijvende impact hebben en ervoor zorgen dat je angstig bent dat het weer zal gebeuren..
Ook een aangetast zelfvertrouwen, door bijvoorbeeld gepest geweest te zijn, kan je het gevoel geven dat je niet goed genoeg bent en leiden tot angst om te falen.
Faalangst door laag zelfbeeld
Mensen met een negatief zelfbeeld hebben vaak negatieve gedachten zoals “ik kan dit toch niet” of “ik ben niet goed genoeg”. Dit onderschatten van hun eigen kunnen en het constant focussen op wat er mis kan gaan, kan een belangrijke oorzaak van faalangst zijn.
Door te begrijpen waar jouw faalangst vandaan komt, kun je gerichte stappen ondernemen om ermee om te gaan.
Gevolgen van faalangst
Als faalangst niet wordt aangepakt, kan dit verstrekkende gevolgen hebben. Het kan je prestaties, relaties en welzijn negatief beïnvloeden. Veel voorkomende gevolgen zijn:
- Een lager zelfvertrouwen en een negatieve zelfwaardering.
- Vermijdingsgedrag, wat kansen op persoonlijke en professionele groei beperkt.
- Stress, burn-out en zelfs depressie.
Daarom is het belangrijk om faalangst niet te negeren en tijdig hulp te zoeken.
Faalangst behandelen
Er zijn verschillende manieren om faalangst te overwinnen:
- Therapie: Oplossingsgerichte cognitieve therapie en cognitieve gedragstherapie (CGT) zijn effectieve methodes om negatieve denkpatronen te doorbreken en meer vertrouwen op te bouwen. Samen met een Intra-Extra psycholoog ga je naast de oorzaak van je faalangst, vooral op zoek naar manieren om deze te overwinnen. Hierbij leggen we de klemtoon op jouw kwaliteiten en hulpbronnen om het gewenste doel te bereiken.
- Coaching: Een faalangstcoach biedt praktische begeleiding, gericht op het ontwikkelen van vaardigheden om uitdagingen zelfverzekerd aan te gaan.
- Zelfhulp: Ontspanningstechnieken, zoals ademhalingsoefeningen en mindfulness, kunnen helpen om de fysieke en mentale symptomen van faalangst te verminderen.
Faalangst overwinnen is mogelijk, mits je bereid bent om stappen te zetten en hulp te zoeken wanneer dat nodig is. Door je angst te begrijpen en ermee aan de slag te gaan, kun je je zelfvertrouwen vergroten en weer met plezier uitdagingen aangaan.
Laat faalangst niet je leven bepalen. Begin vandaag en ontdek hoe het voelt om weer in jezelf te geloven!